مقالات » مجموعه‌ها
عایق الکتریکی ( روغن ترانسفورماتور ) :
عایق های الکتریکی انواع مختلفی دارند که در اینجا فقط در مورد روغن ترانسفورماتور ( روغن ترانس ) صحبت خواهیم کرد . روغن ترانس عایقی مایع است که جهت جلوگیری از اتصال و خنثی سازی جرقه های احتمالی داخل ترانس و خنک کاری ترانسفورماتور استفاده می گردد در نتیجه می توان گفت روغن ترانس عایق خنک کننده می باشد که بصورت مایع داخل ترانسفورماتور ریخته می شود که همه سطوح آزاد و خلل های داخلی ترانسفورماتور را پوشش می دهد . فرمول کلی روغن ترانسفورماتور متشکل از کربن و هیدروژن می باشد که بصورت آرایش های خاصی قرار می گیرند .
اگر این آرایش ها بصورت خطی و زنجیری باشد روغن میل به خاصیت لغزندگی دارد و بصورت روغن های پارافینیک شناخته می شوند ، و اگر این آرایش ها بصورت حلقوی باشند خاصیت نفتانیک یا نفتنیک پیدا می کنند که معمولا نقطه انجماد بهتری نسبت به آرایش زنجیری دارند .
نکته : در هیچ شرایطی نمی توان کل آرایش ها را یکسان کرد و منظور از روغن نفتنیک یا پارافینیک اکثریت آرایش می باشد که این عدد اکثریت معمولا بالای 53 درصد می باشد و هرگاه بصورت مهندسی یا طبیعی عدد اکثریت کمتر از 53 درصد باشد و به عدد مساوی نزدیکتر باشد به این روغن ترانسفورماتور، روغن نیمه نفتانیک گفته می شود .
روغن ترانس آلوده به pcb یا آسکارل
در حدود 50 سال پیش روغن های آلوده در دنیا شناسایی شد و مشخص شد که در تمامی روغن های ترانس تولید شده از ماده ای به نام کلر استفاده شده که اثرات محیط زیستی و انسانی خطرناکی داشته است، از این رو دنیا برآن شد که تولید این محصول رو متوقف کند و روغن ترانسی نو با خاصیت عایقی و خنک کنندگی قابل قبول ساخته شود که اثرات زیست محیطی مخربی نداشته باشد که به سرعت در اکثر کشورهای سازنده ترانسفورماتور و روغن ترانسفورماتور ، روش ساخت جدید مورد قبول واقع شد و به مرور زمان دنیا درصدد یافتن راهی برای حذف و پاکسازی روغن های ترانسفورماتور آلوده به pcb شد که در نتیجه منجر به ابداع روش های متنوعی در چند کشور دنیا شد. از روش های اصلی که در دنیا مورد استفاده قرار گرفت ، روش کوره سوزی روغن ترانسفورماتور های آلوده بود که در کشور فرانسه ابداع شد. روش دیگری که در بعضی از کشور ها مثل ژاپن و کانادا ابداع شد، روش ترکیب پایدار غیر مضر روغن های ترانسفورماتور آلوده به pcb بود . در این روش معمولا عنصر کلر روغن ترانس را با عنصر فلزی چون سدیم ، پتاسیم ، منیزیم واکنش داده که نهایتا ترکیباتی ساخته می شوند که باعث حذف آلایندگی می گردد و ترکیبات حاصله خطر محیط زیستی ندارد .
فرق pcb با آسکارل:
Pcb مقدار آلایندگی کلر در روغن ترانسفورماتور می باشد و در صورتی که این مقدار از میزان تعریف شده بالاتر باشد ، روغن آسکارل نامیده می شود . روغن آسکارل یک معضل محیط زیستی محسوب می شود .
بعد از تولید روغن ترانس به روش غیر pcb به مرور زمان استاندارد هایی برای روغن ترانسفورماتور تعریف شد که از معروفترین آنها می توان به IEC-296 اشاره کرد که روغن ترانسفورماتور را به دو بخش کلاسI و II تقسیم کرد . این استاندارد برای انواع ترانسفورماتور ها تا سال 2012 رعایت شد و پس از آن استاندارد جدیدی به نام IEC-60296 ابداع شد که روغن ترانسفورماتور را فقط در یک کلاس تقسیم بندی می کرد تا خیال تولید کننده ترانسفورماتور را آسوده کند و تنها یک استاندارد تعریف شده وجود داشته باشد که اگر روغن واجد این شرایط بود ، روغن ترانسفورماتور می باشد و در غیر این صورت روغن ترانسفورماتور قابل استفاده و تایید نمی باشد .
علی رغم تعریف استاندارد واحد ، در خیلی از کشورها این استاندارد رعایت نشد و همان استاندار کلاس IوII سابق باقی ماند ، تا سال 2020 که استاندارد جدیدی مطرح شد که در آن کیفیت را با عنوان IEC-60296-2020 مطرح کردند . در استاندارد جدید روغن های ترانسفورماتور ، خازن و سوییچ ها تحت عناوین استاندارد و کیفیت بالا مطرح شدند و آنالیز خاصی برای روغن های خازن و سوییچ ها در نظر گرفته شد که اکثر مشخصات آنها به جز چند مورد با استاندارد IEC-60296-2020 همخوانی دارد ولی هنوز هم در تعدادی از کشور ها کلاس I سابق مورد مصرف و تایید مصرف کنندگان روغن ترانسفورماتور می باشد .